Chemikalia ze starych kurników mogą zatruwać jaja

Kury przebywające na glebie zawierającej zanieczyszczenia środowiskowe mogą akumulować owe zanieczyszczenia w tkankach i jajach. W ramach badania przeprowadzonego przez profesor Piskorską-Pliszczyńską i in. zmierzono zawartość dioksyn w jajach produkowanych w Polsce a wyniki w niektórych przypadkach ujawniły stężenia kilkukrotnie przekraczające dopuszczalne normy europejskie.

Większość substancji chemicznych zawartych w pożywieniu to składniki korzystne dla zdrowia – węglowodany, tłuszcze i białka są zbudowane ze związków chemicznych. Natomiast niektóre sztuczne substancje w artykułach spożywczych mogą być szkodliwe.

Szczególnie niebezpieczne są substancje, które mają zdolność do przetrwania w środowisku i gromadzenia się w łańcuchu pokarmowym. Do takich substancji zaliczają się dioksyny.

Termin „dioksyna” używany jest, gdy mowa o wielu substancjach toksycznych, włączając w to polichloropochodne dioksyny (PCDD) i furany (PCDF). Dioksyny są produktami ubocznymi powstającymi w procesach przemysłowych i są szczególnie niebezpieczne ze względu na zdolność do gromadzenia się w tkance tłuszczowej zwierząt.

Długotrwały kontakt z nawet niewielkimi dawkami dioksyn może powodować zaburzenia w układzie immunologicznym, hormonalnym i rozrodczym, a nawet prowadzić do nowotworów. Dioksyny znajdują się w powietrzu, glebie, osadach i roślinach, ale więcej niż 90 procent całości dioksyn dostających się do organizmu człowieka pochodzi z żywności, głównie ryb, mięsa i nabiału.

Głównym źródłem dioksyn znajdujących się w mięsie i produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego są pasze dla zwierząt. Dlatego właśnie Komisja Europejska, obok wprowadzenia maksymalnego limitu zawartości dioksyn w pożywieniu, wprowadziła podobny limit na ich zawartość w paszy dla zwierząt hodowlanych.

Pasza może ulec zanieczyszczeniu dioksynami z gleby (która jest ich naturalnym źródłem); naukowcy wskazują, że od 2 do 10 procent zawartości paszy to ziemia. Dotychczas za główne źródło zanieczyszczenia środowiska przez dioksyny uważano procesy przemysłowe, natomiast obecnie przeważają dioksyny ze źródeł niekontrolowanych, np. spalania drewna, materiałów organicznych i syntetycznych.

Niektóre substancje konserwujące, jak pentachlorofenol (PCP), zawierają dioksyny bezpośrednio uwalniane do atmosfery. PCP był w szerokim użyciu jako konserwant aż do lat 80-tych dwudziestego wieku, kiedy to uznano, że odgrywa rolę w zanieczyszczaniu dioksynami zwierząt hodowlanych oraz jaj.

Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej szczególną uwagę zwrócono na poziomy dioksyn w jajach kur niosek. W Europie, w tym także w Polsce, przeprowadzono rutynowe testy, które zostały opisane w przedmiotowym badaniu.

Naukowcy przebadali 187 próbek jaj (pobranych z 2244 jaj kur niosek) zebranych w gospodarstwach w całym kraju. Próbki poddali analizie na obecność dioksyn i PCB (substancji, które również mają zdolność przetrwania w środowisku) w jajach pochodzących z hodowli ekologicznych, wolnego wybiegu, ściółkowych i klatkowych.

Wyniki pokazały, że chociaż ogólne stężenie dioksyn było na niskim poziomie, to najwięcej zanieczyszczeń miały jaja ekologiczne i z wolnego wybiegu (zawartość dioksyn przekroczyła dozwolony poziom UE wynoszący 2,5 pg/g (pikograma na każdy gram tłuszczu). W jednym z gospodarstw stężenie w jajach z wolnego wybiegu osiągnęło 29,84 pg/g, przekraczając tym samym maksymalny limit UE dwunastokrotnie.

Aby zidentyfikować źródło zanieczyszczenia, naukowcy pobrali wiele innych próbek, w tym paszy, gleby, materiałów budowlanych, drewna, odpadów i tkanek kur niosek,

Źródłem okazało się drewno zaimpregnowane PCP, z którego zbudowany był czterdziestoletni obiekt inwentarski w gospodarstwie.

Drewno zawierało PCDD/PCDF w stężeniu 3922 ± 560,93 pg WHO-TEQ/kg (pg Ekwiwalentów Toksycznych Światowej Organizacji Zdrowia na kg) oraz PCP w bardzo dużych ilościach wynoszących 11,0 ± 2,5 mikrogramów na kg (odpowiednik 11 milionów pg/kg), które to substancje zanieczyściły ziemię, na której hodowano kury, co potwierdziły przeprowadzone analizy podłoża.

Naukowcy oszacowali spożycie zanieczyszczeń na podstawie konsumpcji jaj z gospodarstwa. Szacunek opracowano na podstawie oficjalnych danych średniego spożycia jaj w ilości trzech sztuk tygodniowo.

Obliczono również ryzyko wśród konsumentów, którzy zjadali od pięciu do sześciu jaj tygodniowo oraz wśród dzieci w wieku 2-3 lat (pięć jaj tygodniowo – zgodnie z krajowymi zaleceniami dietetycznymi w Polsce).

Ryzyko obliczono poprzez porównanie ilości faktycznie spożytej do wartości toksykologicznych odpowiadających tolerowalnym dawkom spożycia tygodniowego i miesięcznego.

Osoby, które spożywały dużo jaj miały przekroczone oba maksymalne dopuszczalne poziomy, co może powodować ryzyko wystąpienia negatywnych konsekwencji zdrowotnych. W przypadku dzieci oszacowana dawka przekroczyła bezpieczną dawkę tygodniową o 450 procent, co jest dużym problemem zważywszy, że dzieci są bardziej podatne na działanie syntetycznych substancji chemicznych niż dorośli.

Mimo iż średnie spożycie nie przekroczyło dopuszczalnego poziomu, naukowcy podkreślają, że jaja nie są jedynym źródłem dioksyn i dlatego wciąż istnieje zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Naukowcy twierdzą, że osoby, które często spożywają jaja wyhodowane w domowym gospodarstwie lub z wolnego wybiegu, mogą być narażone na ryzyko i dlatego konieczne jest monitorowanie ekspozycji na dioksyny, co może pomóc łagodzić skutki dla zdrowia.

Według naukowców zanieczyszczenie żywności PCP występuje stosunkowo rzadko dzięki zaprzestaniu produkcji i używania PCP (Rozporządzenie UE nr 528/2012 (produkty biobójcze); Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr1907/2006 (REACH); Konwencja Sztokholmska).

Niemniej jednak w starych budynkach wciąż można znaleźć drewno skażone PCP, które zdaniem naukowców może stanowić poważne zagrożenie dla ludzkiego zdrowia poprzez wpływ na spożywane jaja i drób. Naukowcy zalecają zidentyfikowanie źródeł i usuwanie zanieczyszczonej żywności.

Źródło: Piskorska-Pliszczyńska, J., Struciński, P., Mikołajczyk, S., Maszewski, S., Rachubik, J. & Pajurek, M. (2016). Pentachlorophenol from an old henhouse as a dioxin source in eggs and related human exposure. Environmental Pollution, 208: 404–412. DOI:10.1016/j.envpol.2015.10.007

Źródło:http://www.thepoultrysite.com