Codzienne obchody chlewni dla loch prośnych i w okresie okołoporodowym

Wstęp

Niezależnie od tego, czy inspekcja dotyczy chlewni przeznaczonej dla loszek, zwierząt prośnych czy w okresie porodu, obiekt należy monitorować zarówno jako całość a także na poziomie poszczególnych kojców oraz warunków zapewnianych pojedynczym osobnikom.

Głównym celem inspekcji jest identyfikacja problemów i ich rozwiązywanie.

W czasie inspekcji opiekun musi obserwować, słuchać, wąchać, mierzyć temperaturę oraz wilgotność względną wewnątrz pomieszczeń, a także dotykowo sprawdzać przedmioty znajdujące się w budynku inwentarskim.

Poranne obchody są zazwyczaj bardziej dokładne ze względu na to, że przyglądamy się każdemu zwierzęciu osobno a także dokonujemy przeglądu systemu dozowania paszy i wody, i sprawdzamy warunki panujące wewnątrz obiektu. Przeglądy popołudniowe są mniej rygorystyczne i dotyczą głównie oceny komfortu zwierząt, dostępności wody i pożywienia oraz wydajności wentylacji.

Od opiekunów zwierząt wymaga się, aby korzystali ze swojej wiedzy przy rozwiązywaniu ewentualnych problemów.

Cele

Celem niniejszego artykułu jest dostarczenie opiekunom narzędzi, dzięki którym będą wiedzieli, na jakie czynniki zwrócić uwagę podczas inspekcji obory i poszczególnych kojców.

Obiekt jako całość

Ponieważ zwierzęta prośne lub w okresie porodu mają ograniczony dostęp do pożywienia, obchód zaczynamy od sprawdzenia, czy zwierzęta jadły. Ewentualne problemy w tej kwestii można rozwiązać już w czasie obchodu lub później w ciągu dnia. Obchód należy zaczynać codziennie w innym miejscu (Rysunek 1).

Rysunek Przykładowy schemat obchodów w ciągu tygodnia 

• Zapisujemy temperaturę powietrza wskazywaną przez termometry zawieszone w różnych miejscach wewnątrz budynku.

• Obserwujemy, jak zwierzęta oddychają i czy ściółka i temperatura w chlewni zapewniają im komfort.

• Stale zwracamy uwagę na temperaturę odczuwalną w oborze i identyfikujemy ewentualne miejsca, w których jest za ciepło.

• Zwracamy uwagę na oznaki zbyt wysokiej wilgotności względnej (mokre sufity, ściany lub sprzęt).

• Oceniamy, czy zapach w pomieszczeniu (amoniak) przekroczył normalny poziom, podobnie oceniamy zakurzenie.

• Spoglądamy na wentylatory naścienne, czy działają poprawnie.

• Upewniamy się, że pracują wszystkie wentylatory, które powinny pracować w warunkach panujących w oborze.

• Sprawdzamy czystość łopatek wentylatorów i zasuw z obu stron. Sprawdzamy poprawność ich działania.

• Sprawdzamy, czy wszystkie czerpnie powietrza działają poprawnie.

• Sprawdzamy położenie i stan techniczny kurtyn. W razie konieczności sprawdzamy ich działanie.

• W chlewni z wentylacją grawitacyjną sprawdzamy, czy położenie czerpni i wyrzutni powietrza, kurtyn, drzwi i wiatraków zapewnia odpowiedni przepływ powietrza. W razie konieczności sprawdzamy działanie automatycznych sterowników.

• Sprawdzamy, czy są jakieś pęknięcia, przez które do wnętrza mogłoby się dostawać zimne powietrze i tworzyć w zimie warstwę lodu na ścianach.

• Sprawdzamy, czy system dozowania paszy działa poprawnie.

• Nasłuchujemy ewentualnych nieprawidłowych odgłosów wydawanych przez wentylatory, przenośniki śrubowe i nagrzewnice.

• Sprawdzamy, czy maty chłodzące nie są suche, czy nie ma nieszczelności na brzegach i pomiędzy matami.

• Upewniamy się, że system mat chłodzących jest ustawiony na temperaturę 78°F (ok. 25°C) u zwierząt, które rodzą, a 74 do 75°F (ok. 24°C) u zwierząt w ciąży.

• Zaglądamy do zbiornika na odchody, sprawdzamy poziom wypełnienia, pracę wentylatorów i ruch powietrza.

Kojce

Kojce oceniamy pod kątem obecności czynników, które mogłyby szkodliwie oddziaływać na zdrowie i dobrostan zwierząt.

Kojce dla zwierząt prośnych, kojce indywidualne

• Sprawdzamy, czy wszystkie loszki i lochy mają zapewnioną odpowiednią ilość miejsca w kojcu.

• Sprawdzamy, czy podłoże na którym leżą loszki i lochy nie jest mokre, zbyt przewiewne lub śliskie.

• Sprawdzamy, czy zimne powietrze nie przedostaje się do kojca z nieprawidłowej strony; należy dłonią wyczuć ruch powietrza w danym miejscu.

• Sprawdzamy, czy dzienna dawka paszy podawana do koryt jest prawidłowa.

• Upewniamy się, że wszystkie rury podające paszę do koryt są w dobrym stanie technicznym i nie są zatkane.

• Jeśli loszki lub lochy karmione są z dozowników, sprawdzamy, czy pasza jest podawana do każdej stacji żywienia w odpowiednim tempie i dawce.

• Sprawdzamy podłogę pod kątem ewentualnych uszkodzeń, które mogłyby zagrażać dobrostanowi zwierząt lub bezpieczeństwu opiekunów.

• Dokonujemy przeglądu wszystkich przegród między kojcami, bramek I zasuwek, które mogłyby zranić zwierzęta.

• Sprawdzamy wszystkie koryta pod kątem ewentualnych śladów zużycia lub uszkodzeń, które mogłyby zranić zwierzęta lub powodować utratę paszy.

• Sprawdzamy działanie zraszaczy, częstotliwości zraszania i temperaturę wody.

• Sprawdzamy, czy wężyki wodne są szczelne.

• W zimie sprawdzamy działanie instalacji grzewczej.

• Jeśli zwierzęta korzystają z poideł smoczkowych, sprawdzamy, czy ze smoczków wypływa odpowiedni strumień wody. Wypływ wody z poideł smoczkowych i miskowych jest łatwy do zmierzenia.

• Jeśli lochy, które przebywają w indywidualnych kojcach, piją wodę ze wspólnego koryta, obserwujemy, czy wszystkie zwierzęta otrzymują dostateczną ilość wody natychmiast po jedzeniu. Za wyjątkiem czasu karmienia zwierzęta powinny mieć dostęp do wody przez cały czas.

Kojce porodowe

• Sprawdzamy, czy podłoże nie jest mokre, zbyt przewiewne lub śliskie, co mogłoby mieć wpływ na zdrowie zwierząt i bezpieczeństwo opiekunów.

• Sprawdzamy, czy podłoże, na którym będzie leżało nowo narodzone prosię jest suche, bez przeciągów, czy działają lampy ciepła i maty grzewcze.

• Sprawdzamy ścianki działowe między kojcami i stacjami żywienia pod kątem wszelkich uszkodzeń.

• Sprawdzamy, czy ze smoczków wypływa odpowiedni strumień wody (od ok. 1 do 2 litrów na minutę). W razie potrzeby wykonać pomiar strumienia wody z niektórych smoczków. Sprawdzamy, czy wężyki wodne są szczelne.

• Jeśli w chlewni korzysta się ze zraszaczy jako źródła chłodu, sprawdzamy działanie wszystkich zraszaczy (zraszacz załączony przez 0,5 do 3,0 minut, wyłączony przez 5 do 10 minut; temperatura załączania 80°F (ok. 27°C); od ok. 2 do 4 litrów wody na godzinę do zraszania każdego kojca).

Kontrola poszczególnych zwierząt

Każdemu zwierzęciu należy się przyjrzeć dwukrotnie w ciągu dnia, aby mieć pewność, że jego komfort i dobrostan są na odpowiednim poziomie. Najlepszą porą do oceny zwierząt jest czas tuż po karmieniu, za wyjątkiem chlewni, w których wykorzystywane są elektroniczne systemy karmienia loch – tam ocenę należy przeprowadzać z samego rana.

Loszki i lochy w kojcu grupowym

• Każde zwierzę w kojcu oglądamy pod kątem kondycji, komfortu, ewentualnych uszkodzeń skóry i ran. W razie stwierdzenia problemów określamy ich przyczynę, np. agresywne zachowanie innych zwierząt w kojcu.

• Obserwujemy zwierzęta, aby sprawdzić, czy dany osobnik jest samotnikiem i nie wchodzi w relacje z innymi zwierzętami w grupie. Najlepsza pora do obserwacji to czas w trakcie lub tuż po karmieniu.

• Obserwujemy, co powoduje, że zwierzęta zbierają się w grupy (przeciągi, niska temperatura w chlewni, mokra podłoga, kiepska kondycja zwierząt, itp.).

• Szukamy przyczyn tego, że niektóre lochy wykazują dominację przy poidłach (poidła umieszczone zbyt blisko siebie, za mały strumień wody, niewystarczająca ilość poideł, itp.).

Indywidualne kojce dla loszek I loch 

• Sprawdzamy stację karmienia każdego zwierzęcia, czy cała dzienna porcja paszy została zjedzona.

• Ustalamy, dlaczego zwierzę leży i jest nieaktywne podczas karmienia, np. z powodu kulawizny.

• Oceniamy wygląd każdego zwierzęcia i korzystamy z metody identyfikacji zwierząt, które są za chude, chore lub kuleją; oznaczamy je np. poprzez umieszczenie czerwonej kartki nad kojcem.

• Określamy, dlaczego dane zwierzę inaczej się zachowuje, np. sapie z powodu stresu cieplnego, kwiczy i jest niespokojne w trakcie cyklu płciowego.

• Sprawdzamy, czy loszki/lochy cierpią na upławy z pochwy.

• Oglądamy każdą lochę pod kątem kondycji, stanu nóg, ewentualnych ran, upławów, ilości sprawnych sutków, ilości wykarmianych prosiąt i produkowanego pokarmu.

• Identyfikacja chorych lub zagrożonych prosiąt poleca na ocenie kondycji ciała zwierząt, ich oczu, uszu, nosa, skóry, sierści, sprawdzenia, czy cierpią na biegunkę, mają jakieś rany lub są wychudzone (chude i kościste; kościsty kształt ciała; opóźnione przybieranie na wadze)¹.

Literatura

1. Gemus-Benjamin, M. and Bratton, A. 2014. Identification of the sick or compromised pig.

Źródło: http://thepigsite.com