Jak zapobiegać tężyczce

Wraz ze zbliżającą się wiosną uwagę hodowców bydła zwraca się na ryzyko zachorowań na tężyczkę i proaktywne działania dla zapewnienia odpowiedniego poziomu magnezu we krwi zwierząt.

Rad udziela Adele Hartley z Uniwersytetu Stanu Południowej Dakoty, według której zachorowania na tężyczkę zazwyczaj odnotowuje się w maju.  

W tym artykule ekspert ds. bydła przedstawia sposoby zapobiegania tężyczce.

Hartley pisze, że choć może wydawać się, że to jeszcze nie pora podejmowanie działań, nigdy nie jest za wcześnie na planowanie i upewnienie się, że wdrożone są odpowiednie procedury na wypadek zachorowań.

Przyczyny

Aby lepiej zrozumieć, czym jest tężyczka i unikać ryzyka, należy najpierw zrozumieć czynniki, które odgrywają tu główną rolę, a do nich należą:

• Niska zawartość magnezu (Mg) w trawach i roślinach pastewnych w fazie wzrostu

• Wysoka zawartość potasu (K) w trawach i roślinach pastewnych w fazie wzrostu

• Wysoka zawartość białka surowego w trawach i roślinach pastewnych

• Zła pogoda, burze, stres i inne przyczyny, które powodują, że bydło przestaje jeść przez 24 do 48 godzin

• Laktacja: utrata Mg i wapnia (Ca) wraz z mlekiem

• Połączenie powyższych czynników skutkujące niskim poziomem Mg lub Ca we krwi

Ochrona i zapobieganie

Kluczem są działania zapobiegawcze, które należy podejmować, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na tężyczkę spowodowaną wypasaniem bydła na soczystych świeżych pastwiskach. Jednym z rozwiązań długoterminowych jest wprowadzenie większej ilości gatunków roślin motylkowych do mieszanki roślin pastewnych. Strączkowe mają wyższą zawartość Mg i Ca niż niedojrzałe trawy, dzięki czemu pastwisko będzie lepiej zbilansowane. Jeśli to możliwe, należy opóźniać wypas na soczystych pastwiskach do momentu aż rośliny osiągną wysokość ok. 10 do 15 cm. Zabieg ten, oprócz ograniczenia zachorowań na tężyczkę, da również czas wyschniętym pastwiskom na odrodzenie się. W rzeczywistości jednak wielu hodowców musi wykorzystywać pastwiska w czasie, gdy trawy zaczynają wzrastać i kiedy ryzyko tężyczki jest największe.  

Jeśli opóźnienie wypasu nie wchodzi w grę, należy zastosować inne sposoby. Po pierwsze, należy podawać zwierzętom suplementy o dużej zawartości magnezu (Mg) lub mieszanki mineralne, w których składzie znajduje się co najmniej 8-12 procent Mg.

Suplementację należy rozpocząć dwa-trzy tygodnie przed pierwszym wypasem zanim pojawi się prawdopodobieństwo wystąpienia tężyczki. Wyzwaniem może być smakowitość i odpowiedni pobór suplementów, niektóre ze zwierząt mogą z tego powodu dostarczać niewystarczające dawki składnika mineralnego.

Należy zapewnić wszystkim zwierzętom dostęp do suplementów przed i w trakcie wypasu na świeżych pastwiskach, to pomoże zmniejszyć liczebność zachorować. Innym sposobem jest dostarczanie siana na pastwisko; jednak z drugiej strony zwierzęta raczej nie będą chciały jeść siana o ile ich się do tego nie zmusi. W krytycznych momentach suche rośliny pastewne mogą dostarczać zwierzętom dodatkowej ilości Mg i Ca.

W przypadku korzystania z kontrolowanego źródła wody dla zwierząt (np. zbiorniki) można w nim rozpuścić sole magnezu, np. octan, chlorek lub siarczan. Najbardziej powszechna postać magnezu, czyli tlenek magnezu, nie rozpuszcza się w wodzie i dlatego nie może być wykorzystany do tego celu.

Objawy i leczenie

Najbardziej podatne na tężyczkę są starsze krowy w trakcie karmienia cieląt młodszych niż 2 miesiące; mniej zagrożone tężyczką są buchaje, jałówki, krowy zasuszone i krowy z cielakami powyżej 4 miesiąca życia. Dorosłe krowy są bardziej podatne, ponieważ maja mniejszą zdolność pobierania Mg z kośćca, aby zachować konieczny poziom tego pierwiastka w organizmie. Ponadto krowy w trakcie dwóch miesięcy po wycieleniu produkują więcej mleka, więc potrzebują dodatkowego źródła Ca i Mg.

Śmierć chorego zwierzęcia następuje stosunkowo szybko, bo już w ciągu 4 do 8 godzin od wystąpienia objawów, które nie zawsze da się zaobserwować. Chore zwierzę wykazuje całą serię postępujących symptomów – początkowo oddala się na popasie od reszty stada, jest poirytowane, po czym następują skurcze mięśni, wytrzeszcz oczu, brak koordynacji ruchowej, zwierzę potyka się, upada, odrzuca łeb do tyłu, zapada w śpiączkę i umiera. Z chorymi zwierzętami należy postępować bardzo spokojnie, ponieważ zwierzęta zestresowane mogą nagle paść.

Istnieją sposoby leczenia chorych zwierząt, ale ich skuteczność zależy od tego, w jakim stadium choroby leczenie się rozpocznie. Szybki powrót do zdrowia obserwuje się zazwyczaj u zwierząt, których leczenie rozpoczęło się w ciągu jednej do dwóch godzin od wystąpienia objawów klinicznych. Natomiast wszelkie zabiegi będą bezskuteczne, jeśli zwierzę wejdzie już w stan śpiączki. Tężyczkę można leczyć, podając dożylnie wlew roztworu magnezu, wapna i dekstrozy dostępny jako gotowy produkt u lekarzy weterynarii.

Bydło jest bardziej podatne na tężyczkę wiosną a niektóre warunki pogodowe także wzmagają zachorowalność. Należy opracować i wprowadzić działania prewencyjne, obserwować zwierzęta a leczenie rozpocząć jak najszybciej i zgodnie z procedurą opracowaną we współpracy z lekarzem weterynarii.

Źródło: http://thedairysite.com