Natłuszczanie pasz dla trzody chlewnej
Natłuszczanie pasz dla trzody chlewnej niesie ze sobą szereg korzyści m.in. zwiększa koncentrację energii, poprawia smakowitość i wykorzystanie paszy, jest źródłem witamin lipofilnych oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Współczesne rasy świń osiągają dzienne przyrosty masy ciała na poziomie ok. 1000 g, co wiąże się z wysokim zapotrzebowaniem energetycznym. Tłuszcze roślinne zapewniają odpowiednią koncentrację energii w paszy, którą ciężko uzyskać przy udziale samych zbóż.
Do natłuszczania pasz poleca się stosowanie olejów roślinnych (np. sojowy, rzepakowy, słonecznikowy) i tłuszczów zwierzęcych (np. smalec, tłuszcz drobiowy), oraz specjalnie modyfikowanych tłuszczów sypkich. O wyborze najodpowiedniejszego tłuszczu do mieszanki paszowej decyduje jego wartość energetyczna oraz stopień przyswajalności.
Tabela 2. Wartość energetyczna i zawartość kwasów tłuszczowych (%)
| Rodzaj tłuszczu | Wartość energetyczna (MJ) | |
| Tłuszcze zwierzęce
– Smalec – Tłuszcz drobiowy |
34,6 37,7 |
|
| Oleje
– Sojowy – Rzepakowy – Słonecznikowy – Lniany – Kokosowy |
37,3 36,7 37,0 37,0 36,1 |
Źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych dla zwierząt są głównie nasiona roślin oleistych i produkty ich przemian. Korzystne właściwości olejów roślinnych znane są hodowcom od dawna. Oleje roślinne poprawiają smakowitość i wykorzystanie paszy, co bezpośrednio wpływa na jej pobranie i zwiększenie przyrostów masy ciała świń, a w konsekwencji poprawia również wskaźniki ekonomiczne chowu trzody chlewnej.
Dodatek olejów roślinnych ma pozytywny wpływ na wskaźniki rozpłodowe loch. W związku z tym, dodatek tłuszczu (zwłaszcza roślinnego) jest niezbędnym składnikiem przede wszystkim mieszanek dla loch wysokoprośnych, karmiących oraz młodej trzody chlewnej. Ponadto tłuszcze roślinne stymulują rozwój tkanki gruczołowej listwy mlecznej, co wzmacnia mleczność loch. Dodatek oleju w diecie dla loch karmiących podnosi poziom tłuszczu w siarze oraz mleku, a większa wartość energetyczna mleka matki sprzyja rozwojowi odchowanych prosiąt. Potomstwo cechuje się lepszą przeżywalnością i odpornością.
Od dawna wiadomo, że diety z niedoborem kwasu linolowego i linolenowego (nienasyconych kwasów tłuszczowych) prowadzą do zahamowania wzrostu i spadku tempa rozwoju prosiąt, co może sprzyjać występowaniu wielu schorzeń oraz pogorszeniu opłacalności chowu trzody chlewnej. Również u starszych świń podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych sprzyja zwiększeniu przyrostów masy ciała, poprawiając dodatkowo dietetyczne właściwości mięsa wieprzowego.
Skład kwasów tłuszczowych mięsa i tłuszczu zwierząt w znacznym stopniu zależy od diety (w tym rodzaju zastosowanego tłuszczu). Powszechnie dominuje pogląd, że wieprzowinę cechuje wysoki poziom nasyconych kwasów tłuszczowych. Ze względu na trend konsumencki, który kieruje się w stronę żywności prozdrowotnej, podejmowane są próby modyfikowania profilu kwasów tłuszczowych mięsa wieprzowego. Działania takie możliwe są między innymi poprzez odpowiednie żywienie (w tym uzupełnienie diety w oleje roślinne) można zwiększyć udział nienasyconych kwasów tłuszczowych w tkance mięśniowej. Należy podkreślić, że zbyt duży udział nienasyconych kwasów tłuszczowych może mieć niekorzystny wpływ na cechy jakościowe tkanki tłuszczowej i mięsnej (np. niewłaściwa struktura słoniny, niekorzystny kolor tłuszczu). Ponadto kwasy te wykazują wysoką podatność na procesy oksydacyjne w tkankach (nadając im niepożądany zapach). Problem ten dotyczy również pasz z dodatkiem olejów. Tłuszcz jest składnikiem silnie podatnym na utlenianie, a okres przydatności do spożycia paszy natłuszczanej jest krótki. Pasze te zaleca się zatem wzbogacić m.in. w witaminę E i selen, które wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne.
Autorzy:
Arkadiusz Płatek
SKN Żywienia Zwierząt
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Opiekun: dr inż. Martyna Wilk
