Powszechny Spis Rolny 2020 – podsumowanie

We wrześniu, październiku i listopadzie zeszłego roku Główny Urząd Statystyczny przeprowadził Powszechny Spis Rolny, skierowany do wszystkich gospodarstw rolnych w Polsce. Warto przyjrzeć się jego wstępnym wynikom w porównaniu z wynikami poprzedniego spisu, który odbył się w 2010 r.

Pytania w formularzu spisowym były podzielone na 11 działów:

• użytkowanie gruntów;
• powierzchnia zasiewów;
• zwierzęta gospodarskie;
• nawożenie;
• ochrona roślin;
• budynki gospodarskie;
• ciągniki, maszyny i urządzenia rolnicze;
• działalność gospodarcza;
• struktura dochodów gospodarstwa domowego z użytkownikiem gospodarstwa indywidualnego;
• aktywność ekonomiczna;
• chów i hodowla ryb.

Według wstępnych wyników w Polsce funkcjonuje ok. 1 317 tys. gospodarstw rolnych, w tym nietowarowych. Jest to o ok. 13% mniej, niż w 2010 r. Ponad połowę (52,5% ) ogółu gospodarstw stanowią gospodarstwa małe, poniżej 5 ha. Średnie (5-15 ha) to 31,7%, a duże (powyżej 15 ha) – 15,8%. Jest to wynik bardzo podobny do tego sprzed 10 lat – nieznacznie ubyło gospodarstw najmniejszych i średnich, a przybyło największych.

Ogólna powierzchnia użytków rolnych nieznacznie spadła (o 1,5%), a zmniejszenie liczby gospodarstw przełożyło się na wzrost średniej powierzchni użytków rolnych przypadających na gospodarstwo – z 9,8 ha do 11,1 ha. 73,2% użytków rolnych jest wykorzystywanych pod zasiewy, 21,8% to trwałe użytki zielone, a 2,1% – sady. Jeśli zaś chodzi o samą powierzchnię zasiewów, wynoszącą 10 707 ha, jej zdecydowaną większość zajmują zboża – 68,9%. Dalsze miejsca zajmują: rzepak i rzepik (9,13%), buraki cukrowe (2,3%), ziemniaki (2,1%) oraz warzywa gruntowe (1,34%).

Pogłowie bydła i świń w Polsce wynosi odpowiednio 6 299 tys. sztuk i 11 203 tys. sztuk. Na 1 gospodarstwo prowadzące hodowlę danego gatunku przypadają więc 24 sztuki bydła i 133 sztuki świń. W obydwu przypadkach są to wyniki wyższe, niż przed 10 laty (odpowiednio 11 i 39 sztuk), co oznacza wyższy stopień specjalizacji gospodarstw hodowlanych i koncentracji zwierząt w gospodarstwach prowadzących ich chów lub hodowlę. Wiąże się to m. in. z tym, że wielu mniejszych producentów zrezygnowało z chowu świń z powodu zagrożenia afrykańskim pomorem świń.

Spośród maszyn rolniczych w spisie zostały uwzględnione ciągniki, kombajny zbożowe i opryskiwacze. Tych pierwszych jest w polskich gospodarstwach 1444 tys. W stosunku do 2010 r. przybyło ich 1,8%. Na jedno gospodarstwo przypada 1,1 ciągnika (w 2010 r. było to 0,9), zaś na 1 ciągnik przypada ok. 10 ha powierzchni użytków rolnych. Kombajnów zbożowych jest 167 tys. – przybyło 10,3%. Spadła natomiast liczba opryskiwaczy – jest ich 513 tys., o 5,2% mniej, niż 10 lat temu.

Wstępne wyniki Powszechnego Spisu Rolnego wskazują na postępy w modernizacji i specjalizacji gospodarstw rolnych. Choć tych najmniejszych nadal jest bardzo dużo, ich odsetek stopniowo maleje, a główną rolę w wielu działach produkcji pełnią duże, wyspecjalizowane gospodarstwa. GUS podsumowuje, że te przemiany są efektem dostosowywania się producentów rolnych do zmian klimatycznych i środowiskowych, otoczenia gospodarczego i popytu na określone produkty, a także wpływu Wspólnej Polityki Rolnej.

Źródło danych: GUS.