Stres cieplny u bydła mleczngo
Stres cieplny jest naturalnym zjawiskiem dotykającym podczas letnich miesięcy bydło mleczne i inne zwierzęta domowe w regionach tropikalnych, subtropikalnych, a często także i umiarkowanych.
Wstęp
Połączenie wysokiej temperatury i wilgotności w warunkach letnich tworzy bardzo niekomfortowe środowisko dla bydła mlecznego.
Neutralny zakres temperatury dla bydła mlecznego to temperatury dodatnie do 22ºC, powyżej tej temperatury (i w połączeniu z wysoką wilgotnością) podstawowa przemiana materii krów zaczyna się zmieniać.
Aby umożliwić ocenę dotkliwości stresu cieplnego i wpływu warunków klimatycznych na krowy mleczne w czasie laktacji, naukowcy opracowali wskaźnik, który łączy temperaturę otoczenia i wilgotność względną. Wskaźnik ten nazwano Temperature Humidity Index (THI) i oblicza się go ze wzoru:
THI = (1,8xT+32) – ((0,55-0,0055xWW) x (1,8xT-26))
gdzie: T=temperatura w ºC, i WW=Wilgotność względna wyrażona w procentach.
Wartość THI w zakresie od 72 do 79 oznacza, że krowy zaczynają odczuwać stres cieplny. Powyżej THI 80 krowy cierpią już z powodu stresu cieplnego.
Ważne jest, aby rozumieć, że w wielu regionach świata, w których klimat jest umiarkowany a temperatura rzadko przekracza 30ºC, wysoka wilgotność może przyczynić się do wystąpienia poważnych epizodów stresu cieplnego.
THI 75 lub wyższy może wystąpić, gdy temperatura wynosi 27ºC a wilgotność przekracza 80 procent. Ponadto analiza nowych danych zebranych podczas badań prowadzonych w gospodarstwach wykazała, że produkcja mleka przez wysoko wydajne krowy mleczne spada przy THI 68.
Konsekwencje ekonomiczne
Stres cieplny wpływa ujemnie na wiele parametrów produkcji mleka, w tym na mleczność i reprodukcję, i powoduje przez to znaczące obciążenia finansowe.
Straty ekonomiczne w przemyśle mleczarskim w USA spowodowane przez stres cieplny ocenia się na 900 milionów do 1,5 miliarda dolarów rocznie.
Oznacza to stratę rzędu od 110 do 190 dolarów rocznie w przeliczeniu na każdą krowę. Dlatego wprowadzenie rozwiązań, które doprowadzą do zmniejszenia stresu cieplnego i przywrócenia zdrowia i produkcyjności krów da zwrot z inwestycji.
Wpływ na kondycję zwierząt
W reakcji na stres cieplny, aby rozproszyć ciepłotę ciała, krowy mleczne zmniejszają ilość przyjmowanej paszy i skracają czas przeżuwania, jednocześnie zaczynają szybciej oddychać, więcej czasu spędzają na stojąco, więcej piją, ślinią się i dyszą.
Prowadzi to do pogorszenia pracy żwacza, obniżenia pH w żwaczu i zawartości lotnych kwasów tłuszczowych, upośledza produkcję białka mikrobiologicznego i trawienie. Ponadto zwiększa się ilość pracy przy utrzymywaniu krów, które próbują się ochłodzić.
Stres cieplny może spowodować, że zwierzęta będą przyjmowały ponad 30 procent paszy mniej. Nawet dobrze zarządzane i chłodzone stada mleczne spożywają o 10 do 15 procent mniej paszy.
Konsekwencją stresu cieplnego jest znaczny spadek mleczności – nawet u zwierząt przebywających w chłodnych oborach stres cieplny powoduje spadek mleczności o 10-15 procent, a krowy przebywające w obiektach bez systemów chłodzenia dają o 40-50 procent mleka mniej.
Mniejszy pobór paszy i słabszą pracę żwacza tradycyjnie przypisuje się stresowi cieplnemu, a konsekwencją jest zmniejszona mleczność. Ostatnio wykazano jednak, że mniejszy pobór substancji odżywczych odpowiada jedynie za około 40 do 50 procent wszystkich strat w syntezie mleka wywołanych przez stres cieplny.
Duża część bezpośrednich skutków stresu cieplnego może być spowodowana przez zmiany w funkcjonowaniu układu hormonalnego i rozkładzie substancji odżywczych.
Kilku autorów wykazało, że krowy pod wpływem stresu cieplnego są bardziej wrażliwe na insulinę, która działa silnie przeciwlipolitycznie (blokuje rozpad tłuszczu) i jest głównym czynnikiem prowadzącym do aktywacji glukozy komórkowej.
Krowy w stanie stresu cieplnego stają się bardzo wrażliwe na działanie insuliny i zmniejszają lub całkowicie blokują korzystanie z zapasów tkanki tłuszczowej, spalając w ten sposób glukozę, żeby zmniejszyć produkcję ciepła metabolicznego.
Glukoza jest przekierowywana z tkanki gruczołów mlecznych do innych tkanek ciała (głównie do mięśni szkieletowych) i dlatego jest jej mniej na potrzeby produkcji laktozy, przez co spada mleczność. To może być podstawowy mechanizm tłumaczący dodatkowe straty mleczności, których nie da się wyjaśnić poprzez zmniejszony pobór paszy i spowolnioną pracę żwacza.
Ostatnio wykazano również, że stres cieplny u krów zasuszonych źle wpływa na rozwój gruczołów mlecznych i zmienia metabolizm krów zasuszonych oraz zwierząt w fazie przejściowej, co z kolei powoduje spadek mleczności podczas najbliższej laktacji nawet wtedy, gdy krowy po wycieleniu przebywały w bardziej komfortowych warunkach otoczenia.
Stres cieplny wywiera negatywny wpływ nie tylko na pobór paszy, pracę i kondycję żwacza, trawienie, produkcję i skład mleka, ale także na płodność i zdolności reprodukcyjne bydła mlecznego. Krowy pod wpływem stresu mają mniejszą zawartość estradiolu i lutropiny w osoczu oraz mniej receptorów folitropiny i lutropiny w komórkach ziarnistych. Pewne dane mówią o tym, że tylko 10 do 20 procent zapłodnień krów w stanie stresu cieplnego kończy się ciążą.
Sposoby łagodzenia stresu cieplnego
Jest wiele sposobów, które można wdrożyć w gospodarstwie, aby złagodzić stres cieplny i zmniejszyć jego wpływ na wydajność produkcji i reprodukcji.
Jednym z nich jest odpowiedni dobór rasy i konkretnych osobników; krowy rasy Jersey oraz zwierzęta o jasnym umaszczeniu lepiej radzą sobie ze stresem cieplnym niż rasa HF i zwierzęta o ciemnej sierści. Golenie może pomóc zwierzętom chłodzić się poprzez odparowywanie ciepła przez skórę.
Przeprowadzono badania, które wykazały, że ogolone krowy tracą od 6 do 8 procent więcej ciepła przez parowanie niż krowy z pełną okrywą, przebywające w tych samych warunkach. Cień, ruch powietrza i wentylacja gospodarstwa oraz dostatek zimnej wody mogą pomóc krowom obniżyć ciepłotę ciała.
Jak do tej pory najlepszą metodą schładzania zwierząt jest połączenie pracy wentylatorów i spryskiwaczy. Wiele badań udowodniło skuteczność takiego połączenia w przeciwieństwie do samych wentylatorów lub spryskiwaczy. 5-minutowy cykl chłodzenia (1 minuta spryskiwania a następnie 4 minuty wentylowania) okazał się bardziej skuteczny, jeśli chodzi o spowolnienie oddechu i łagodzenie objawów i skutków stresu cieplnego niż dłuższe lub krótsze cykle.
Jest również kilka sposobów karmienia zwierząt, które można wykorzystać do zmniejszenia wpływu stresu cieplnego na wydajność: czas i częstotliwość karmienia, tzn. podawanie największych dawek paszy (80 procent) w chłodniejszych porach dnia (wcześnie rano od 4:00 do 6:00 i późno wieczorem od 21:00 do 23:00).
Dolewanie wody do suchej paszy i dokładne wymieszanie może nieco złagodzić negatywny wpływ stresu cieplnego na pobór paszy i pracę żwacza. Dodawanie tłuszczu (nasyconych kwasów tłuszczowych), minerałów (zwłaszcza sodu, potasu i magnezu, aby uzupełnić straty spowodowane przez pocenie), witamin (A, D i E, których poziom jest zmniejszony, ponieważ krowy mniej jedzą podczas gorącej i wilgotnej pogody) i roztworów buforowych (w szczególności KHCO3).
Pasza z obniżoną zawartością azotu niebiałkowego oraz zwiększoną ilością białka nierozkładalnego w żwaczu może zrekompensować mniejszą ilość białka mikrobiologicznego transportowanego do jelita cienkiego. Dodatek substancji konserwujących i przeciwutleniaczy do TMR [ang. total mixed ration – całkowicie wymieszana dawka] zapobiega przegrzewaniu się paszy, przedłuża świeżość i przydatność do spożycia w gorącej pogodzie i może utrzymywać jakość odżywczą oraz spowodować zwiększenie poboru paszy.
Innym skutecznym sposobem zmniejszania wpływu stresu cieplnego na produkcję i reprodukcję jest wykorzystywanie odpowiednich dodatków paszowych. Ponieważ stres cieplny zaburza pracę żwacza, układu hormonalnego i trawiennego, dodatki paszowe, które działają na obie te strefy (żwacz i metabolizm) mogą być przydatne do łagodzenia skutków stresu.
Dodatkiem, który może pomóc krowom mlecznym jest niacyna, która bierze udział w większości procesów energetycznych w ciele zwierzęcia i dlatego jest ważna dla prawidłowego metabolizmu i produkcji mleka.
Najnowsze badania udowodniły, że niacyna odgrywa rolę w transporcie ciepła z głębi ciała do skóry w ten sposób, że rozszerza naczynia krwionośne i przyspiesza tempo pocenia. Podczas badania krowy w stresie cieplnym, które otrzymywały niacynę lepiej radziły sobie z utrzymaniem niższej temperatury głębokiej (mierzonej dopochwowo i doodbytniczo) w porównaniu do grupy kontrolnej, i traciły o 23 procent więcej ciepła przez parowanie.
Wnioski
Stres cieplny dotyka krowy mleczne w wielu regionach świata i prowadzi do znacznych strat finansowych poprzez negatywny wpływ na zdrowie i pracę żwacza, metabolizm, produkcyjność i zdolności reprodukcyjne zwierząt.
Powoli zaczynamy rozumieć fizjologiczne i metaboliczne skutki stresu cieplnego. Sezonowy stres cieplny stał się problemem również na obszarach o umiarkowanym klimacie. Jest wiele sposobów na złagodzenie przebiegu i negatywnych skutków, jakie stres cieplny niesie dla produkcyjności i zdolności reprodukcyjnych zwierząt.
Źródło: www.thedairysite.con
