Znaczenie opieki nad cielętami urodzonymi w miesiącach zimowych
Dr Curt Vlietstra, klinika weterynaryjna w Pipestone, Minnesota
Większość cieląt urodzonych o tej porze roku to cielęta mleczne. Niskie temperatury i wilgoć panujące w marcu mogą wpływać na producentów wołowiny tak samo lub nawet bardziej niż zimny i śnieżny styczeń.
Cielęta, tak jak i my, wolałyby spędzać zimę w ciepłym i suchym miejscu. Jeżeli niemożliwe jest zapewnienie im takich warunków, należy dołożyć starań, aby przynajmniej chronić je przed wilgocią i przeciągiem. Badania i doświadczenia wykazały, że cielęta chronione przed działaniem wiatru mogą stosunkowo dobrze znieść temperatury do -20ºF (ok. -29ºC) przez krótki okres czasu.
Z drugiej jednak strony należy pamiętać, że cielęta narażone na działanie wiatru o sile 30 mil/h (ok. 48 km/h) lub większej mogą nabawić się hipotermii nawet, jeśli termometr wskazuje +20ºF (ok. -7ºC).
Wentylacja i konstrukcja zagrody (chów pojedynczy lub grupowy) muszą być brane pod uwagę przez cały rok, jednak kwestia ta jest często pomijana w okresie zimowym. Zgodnie z naszym instynktem przyjmujemy, że w najlepszym interesie cieląt podczas chłodów należy ograniczać wentylację obory. Prowadzi to do powstania zastałego, wilgotnego powietrza, przesyconego bakteriami i wirusami, o zwiększonej zawartości amoniaku, który drażni drogi oddechowe cieląt i zmniejsza ich reakcję immunologiczną. Minimalna wentylacja, gdy ustawiona prawidłowo, pozwala zachować właściwą proporcję świeżego powietrza oraz jego cyrkulację bez wychładzania cieląt.
Cielęta przebywające na zewnątrz w zagrodach, pod różnego rodzaju zadaszeniami wymagają szczególnej uwagi w przypadku, gdy temperatura wynosi ok. 0ºF (ok. -18ºC). Choć niezmiennie niska temperatura może być lepsza dla zdrowia cielęcia niż jej nagłe spadki i wzrosty często obserwowane jesienią i zimą, nie stanowią one idealnego środowiska dla efektywnego wzrostu.
W przypadku cieląt w wieku poniżej trzech tygodni, każdy stopień poniżej 56ºF (ok. 13ºC) wymaga dodatkowej energii, żeby po prostu przeżyć. Dla cieląt w wieku trzech tygodni, będących w trakcie odsadzania, temperatura ta wynosi 33ºF (ok. 0,5ºC). Producenci oczywiście oczekują od swoich cieląt więcej niż samego przeżycia. Zazwyczaj podaje się dodatkowe pół funta (ok. 0,23 kg) preparatu mlekozastępczego 20/20, aby uzyskać wzrost wagi o jednego funta (ok. 0,45 kg) dziennie w warunkach niskiej temperatury. Stanowi to mniej więcej 50 procent więcej preparatu mlekozastępczego podawanego zimą niż wiosną i jesienią.
Gdy temperatura spada naprawdę bardzo nisko, podawanie mniejszym cielętom dodatkowych elektrolitów utrzymuje je w formie i pozwala zachować apetyt. Tak długo, jak elektrolity podawane są przynajmniej godzinę po mleku lub preparacie mlekozastępczym, cielak może czerpać pełnię korzyści z dodatkowej energii.
Podczas chłodów także podściółka ma duże znaczenie. Wybór materiału ściółkowego i ilości ściółki odgrywają istotną rolę. Oczywiście grubsza i bardziej „puszysta” podściółka poprawia komfort cieląt w zimie, jednak jest ona droga i utrzymywanie jej jest pracochłonne. Ile podściółki należy użyć?
Punktacja przyznawana za głębokość podściółki („wymoszczenia”) jest użytecznym narzędziem do ustalenia ilości podściółki potrzebnej w zagrodach cieląt. Wynik 3 punktów (kopyta/nogi cielęcia nie są widoczne, gdy cielę znajduje się w pozycji leżącej) należy utrzymywać od listopada do kwietnia. Głębokość oceniana na 2 punkty (nogi częściowo widoczne) może być odpowiednia dla starszych cieląt, ale nie dla młodych, małych osobników.
Niezależnie od wieku, głębokość za 1 punkt (cielę leżące na wierzchu podściółki z zupełnie widocznymi nogami i kopytami) spowoduje marznięcie cieląt i jest wielce prawdopodobne, że będą one częściej chorować. Okrycie cieląt kocami pomoże im utrzymać ciepłotę ciała, może także pomóc chronić je przed wiatrem. Jako podstawową zasadę należy przyjąć, że okrycie cielęcia dobrym kocem zwiększa klasę wymoszczenia o 1 (z 1 do 2 lub z 2 do 3).
Przy okazji tematu elektrolitów chciałbym także krótko omówić temat zimowej biegunki. To, co w cieplejszych miesiącach określone może być jako biegunka o umiarkowanym stopniu nasilenia, w okresie zimowym może szybko stać się groźne dla życia.
Omówiliśmy już pobieżnie dodatkowe zapotrzebowanie energetyczne cieląt podczas chłodów, nie powinno więc dziwić, że jakiekolwiek straty składników odżywczych związane z biegunką nie mogą być tolerowane w przypadku małych cieląt. Instrukcje na opakowaniach wielu preparatów elektrolitowych zalecają podawanie produktu dwa razy dziennie przez dwa dni i wstrzymanie na ten czas podawania mleka lub preparatów mlekozastępczych.
Preparaty elektrolityczne nie dostarczają wystarczająco dużo energii, aby mieć pewność, że w czasie panujących niskich temperatur cielę przeżyje i będzie prawidłowo rosło. Najnowsze badania wykazały, że cielęta, które są karmione preparatem mlekozastępczym dwa razy dziennie w połączeniu z dwoma dodatkowymi karmieniami elektrolitami szybko zwalczają biegunkę a ich wzrost przebiega prawidłowo. Produkty elektrolitowe nie zawierają tłuszczu i białka zawartych w mleku i preparatach mlekozastępczych, które są doskonałym źródłem energii dla małego cielaka.
Podawanie wszystkich tych niezbędnych informacji w prostej formie może wydawać się zawikłane i czasami sprzeczne z intuicją. Z przyjemnością odpowiemy na wszelkie pytania oraz udzielimy odpowiedzi właściwych dla konkretnych warunków panujących w Państwa gospodarstwie, co pozwoli zapewnić cielętom optymalne warunki w czasie chłodów.
Źródło: cowsmo.com
